Katika kipindi ambacho bara la Afrika linapambana kurudisha mamlaka ya kiuchumi kwa raia wake, hatua ya Tanzania kufungia baadhi ya biashara ndogo ndogo kwa raia wa kigeni ni gumzo la kisera. Je, ni njia sahihi ya kulinda fursa za kiuchumi au hatari kwa ukuaji wa biashara huru barani ?
Tanzania Yapiga Marufuku Biashara kwa Wageni
Serikali ya Tanzania, kupitia Amri ya Leseni za Biashara ya mwaka 2025, imetangaza marufuku kwa wageni kushiriki kwenye aina 15 za biashara ndogo ndogo. Biashara hizo ni pamoja na:
- Biashara ya rejareja na jumla (isipokuwa maduka makubwa)
- Miamala ya fedha kwa njia ya simu
- Uzalishaji wa viwanda vidogo
- Uongozaji wa watalii
- Udalali wa mali isiyohamishika
- Usambazaji wa vifurushi
- Huduma za usafi wa nyumbani na mazingira
- Ununuzi wa mazao shambani
- Huduma za forodha na usafirishaji
- Uchimbaji mdogo wa madini
- Uendeshaji wa mashine za kamari nje ya kasino
- Uendeshaji wa redio
- Uendeshaji wa televisheni
- Uendeshaji wa makumbusho
- Biashara ya bidhaa za asili
Kumbuka: Adhabu kwa ukiukaji ni kali—inaweza kujumuisha faini ya hadi Shilingi milioni 10, kifungo cha miezi 6, na kufutwa kwa viza au vibali vya ukaazi
Ulinzi wa Soko la Ndani
Nchi nyingi huona raia wa kigeni wakifanya biashara ndogo bila vibali halali, na kusababisha ushindani usiokuwa wa haki. Tanzania inajitahidi kubadilisha mwelekeo huu.
Sera Thabiti za Uwekezaji
Sera za kiuchumi lazima ziwe wazi—kutofautisha kati ya uwekezaji mkubwa unaotakiwa na biashara ndogo zinazopaswa kufanywa na raia.
Ushirikiano wa Kikanda
Kwa kuwa Tanzania ni mwanachama wa Jumuiya ya Afrika Mashariki (EAC), kuna haja ya kuhakikisha sheria hizi hazikiuki mikataba ya kikanda kuhusu biashara huru.
Je, Mataifa Mengine Yapasa Kuiga?
Kenya na Uganda zinapaswa kuzingatia hali ya soko la ndani kabla ya kuiga hatua kama hizi.
Uchambuzi wa athari za marufuku kama hizi kwa ajira, mapato ya serikali, na mahusiano ya kimataifa ni muhimu.
Hitimisho
Tanzania imeamua kuweka mstari thabiti kati ya biashara za ndani na ushawishi wa nje. Somo kuu kwa Afrika ni kwamba: kujenga uchumi imara wa kitaifa kunahitaji sera madhubuti, siasa thabiti, na ujasiri wa kisera.
